سنگ کیسه صفرا

 
سنگ کیسه ی صفراشایعترین بیماری صفراوی است. خانم ها بیشتراز آقایان دچار سنگ صفراوی می شوند. معمولا در سنین چهل و بالاتر سنگهای صفراوی تشکیل می شوند.در کشورهای غربی از هر چهار تا پنج نفر، یک نفر سنگ صفراوی پیدا می کند ولی در کشور ما ظاهرا شیوع سنگهای صفراوی قدری کمتر است.

سنگهای صفراوی سه نوع می باشد:
   1- سنگهای کلسترولی
   2- سنگهای مخلوط کلسترل ورنگدانه
   3- سنگهای رنگدانه ای
سنگهای کلسترلی ومخلوط 80 درصد کل سنگهای صفراوی را تشکیل می دهد.

. چرا و چگونه سنگهای صفراوی بوجود می آیند و عوارض آن چیست؟
. علائم سنگهای صفراوی چیست؟
. روش تشخیص سنگهای صفراوی چیست؟
. راه معالجه ی سنگهای صفراوی چیست؟
. آیا امکان درمان سنگهای کیسه ی صفرا بدون عمل جراحی هست ؟

. چرا سنگهای صفراوی بوجود می آیند؟
در حالت طبیعی صفرا از کبد ترشح شده و از راه مجاری صفراوی به روده ها ریخته می شود. کیسه ی صفرا کار انبار کردن وغلیظ کردن صفرا را بر عهده دارد. وقتی شخص غذا می خورد کیسه ی صفرا با انقباض خود مقدار زیادی صفرای غلیظ را وارد روده می کند، تا به هضم چربیها کمک کند.گاهی به علت اختلال در ترکیب مواد موجود در صفرا، غلضت کلسترول بالا رفته وغلضت املاح صفراوی در صفرا،کم شده و زمینه ی مساعد برای تشکیل کریستال در صفرا ایجاد می شود.کریستالها بزرگتر شده وبه هم می پیوندد وسنگ صفراوی تشکیل می شود.سنگ کیسه ی صفرا گاهی متعدد است، و قطر آن گاهی تا چند سانتیمتر می رسد. سنگ د رکیسه ی صفرا، سبب التهاب کیسه ی صفرا شده وکارطبیعی آنرا مختل می کند، و گاهی دهانه ی خروجی آنرا می بنددوسبب ایجاد التهاب حاد آن ( کوله سیستیت حاد ) می شود.
گاهی سنگ، از کیسه ی صفرا خارج شده و به مجرای اصلی صفراوی (که از کبدشروع شده و به روده ختم می شود .)وارد شده وراه اصلی جریان صفرا را می بندد . از این حالت بیمار ممکن است دچار یرقان واتساع مجاری صفراوی شود. .

. علائم سنگهای صفرا چیست ؟
عده ای از افراد مبتلا به سنگ کیسه ی صفرا هیچگونه علامتی ندارند و از بیماری خود بی اطلاعند. اگر سنگ کیسه ی صفرا علامت ایجاد کند، به صورت احساس پری و سنگینی ناحیه ی بالای شکم، یک تا سه ساعت بعد از خوردن غذای چرب است، که مدت دو تا سه ساعت طول می کشد .این درد گاهی همراه با حالت تهوع همراه است ، و بیمار ممکن است آنرا سوء هاضمه تعبیر کند. گاهی درد در ناحیه ی بالای شکم ودر طرف راست شکم ایجاد شده و شدید می شود و با حالت تهوع واستفراغ همراه می شود، و ادرار پررنگ می شود،این حالت به علت التهاب حاد کبد صفرا بوجود می آید وبه کوله سیستیت حاد موسوم است و . نیاز به درمان جراحی دارد. .

. روش تشخیص سنگهای صفراوی چیست؟
پزشک با گرفتن شرح حال ومعاینه ی بیمار مشکوک به سنگ کیسه ی صفرا می شود.سنگ کیسه ی صفرا را نمی توان با شرح حال ومعاینه، بطور قطعی تشخیص داد، بلکه حتماٌ باید سونوگرافی یا عکس رنگی از کیسه ی صفرا گرفته شود تا تشخیص قطعی داده شود. البته در پنج تا ده در صد موارد ،سنگهای کیسه ی صفرا، در عکس ساده ی شکم هم دیده می شوند . .

. راه معالجه سنگ کیسه ی صفرا چیست؟
اگر سنگ کیسه ی صفرا بدون علامت است وبطور اتفاقی کشف شده است نیاز به معالجه ی خاصی ندارد . چنانچه بیمار دچار درد ناشی از سنگ کیسه ی صفرا بعد از غذای چرب می شود، باید درمان انجام گیرد . بهترین درمان خارج کردن کیسه ی صفرا وسنگهای درون آن، بوسیله ی عمل جراحی است. امروزه توصیه می شود، در مراکز مجهز، عمل جراحی با استفاده از لاپاراسکوپ انجام گیرد. لاپاراسکوپ وسیله ای است لوله مانند، که آنرا از سوراخ کوچکی که روی شکم ایجاد می کنند، وارد شکم بیمار کرده، و امکان دیدن و خارج کردن کیسه ی صفرا را فراهم می سازد .گاهی جراح قادر به خارج کردن کیسه ی صفرا با لاپاراسکوپ نیست، و مجبور به بازکردن شکم به روش معمولی، و عمل جراحی کیسه ی صفرا می شود. .

. آیا امکان درمان سنگهای کیسه ی صفرا بدون عمل جراحی هست ؟
آری این کار امکان پذیر است.، ولی فقط در موارد مخصوص از این روش استفاده می شود، و هرگز روش روتین برای همه بیماران بشمار نمی رود، زیرا
1-پس از شش ماه تا دو سال فقط پنجاه درصد سنگها حل می شوند.
2- سنگها با قطر یک سانت یا بزرگتر حل نمی شوند .
3- پس از قطع درمان در پنجاه در صد بیماران مجدداً سنگ کیسه ی صفرا پیدا می کنند.
4- درمان همراه با عوارض است.
5-داروهای تجویز شده گران است ،و بایستی تا آخر عمر، هر روز مصرف شوند.
6- اگر کیسه صفرا بعلت التهاب مزمن قدرت انقباض خود را از دست داده باشد ، درمان داروئی فایده ای ندارد.

گاهی سنگ های کیسه ی صفرا را با دستگاه سنگ شکن خرد کرده، وداروهای حل کننده سنگ به بیمار می دهند. این روشهارد بیماران پیر که مشکلات قلبی دارند و قادر به تحمل عمل جراحی نیستند، بکار می رود.
اگرسنگ کیسه ی صفرا را درمان نکنیم چه عوارضی ممکن است پیش آید؟
1- التهاب حاد کیسه ی صفرا که یک مسئله ی اورژانسی است.
2- سیاه شدن کیسه ی صفرا و سوراخ شدن آن، که عارضه ی خطرناکی است.
3- ایجاد فیستول، و وارد شدن سنگ در داخل روده و مسدود کردن روده ی باریک.